Những bức tranh đang "thở"

Đây là tranh màu nước của tác giả, hoạ sĩ minh hoạ Huỳnh Kim Liên.

Nhìn vào tranh, bạn thấy gì?
Một mặt trời hoàng hôn? Con ngựa và chàng hiệp sĩ trên mỏm đá tối? Chiếc áo choàng đỏ tung bay, biển lặng thinh, núi non xa, bầu trời ngả tía?

Còn gì nữa?
Nỗi bâng khuâng, niềm hi vọng, sự cô độc, khoảng lặng?
Chàng hiệp sĩ và mặt trời đang trò chuyện?
Chàng hiệp sĩ vừa đi qua một giai đoạn nguy nan, giờ đang tận hưởng phút giây bình yên quí giá?

Có vô vàn khả thể mà một bức tranh mở ra trước mắt ta. Cùng một bức tranh, nhưng ý nghĩa, tiếng vọng của nó trong lòng mỗi người thì lại xê xích, biến đổi, tạo ra những rung động riêng biệt. Đó là sự giao thoa giữa "nội tâm" của bức tranh và nội tâm của mỗi người. Nội tâm không đứng yên mà liên tục vận động.

Bạn sẽ thấy sự vận động ấy dễ dàng hơn trong tranh màu nước.

Màu nước ở dạng lỏng. Sự loang của màu trên giấy như thể bức vẽ ấy đang dịch chuyển; tự nó cũng muốn góp phần quyết định đời sống riêng của mình. Bởi vậy, với màu nước, ta có thể nhìn thấy rõ hơn yếu tố tự phát trong quá trình sáng tác. Người hoạ sĩ đặt ý định, ra phác thảo rồi đi màu; những khoảng màu bắt đầu gặp gỡ, loang thấm, tạo nên những chuyển động mà bàn tay con người không thể kiểm soát hoàn toàn. Chính sự tự phát ấy khiến bức tranh dường như đang tiếp tục diễn ra, ngay cả khi nó đã hoàn thiện. 

Chính vì những chuyển động "tự phát nguyên bản" (spontaineity) đó, mà hiếm khi nào ta thấy các đường vẽ nét rạch ròi tuyệt đối - vốn tượng trưng cho ý muốn định hình của người vẽ tranh. Thay vào đó, ta thấy cử chỉ chuyển đổi tinh tế giữa các ranh giới.

Chính điều này làm nên sự uyển chuyển của bức tranh. 

Tính uyển chuyển này phản chiếu tâm hồn con người. Bởi phần tâm hồn cũng không bao giờ đứng yên, cứng đờ và bị đóng khung vĩnh viễn. Nó vận động từng giây từng phút, xê dịch, chuyển hoá qua bao nhiêu chiều kích không kể hết: thời gian, không gian, nhân duyên gặp gỡ, hiện thực cuộc sống, bao niềm vui nỗi buồn với trăm nghìn sắc độ. Đúng! Tâm hồn con người, nếu là một bức tranh, thì không bao giờ đứng yên! Nó chuyển động mọi bề. Nó luôn luôn thở, vì nó có sự sống.

Nói đến đây để chia sẻ từ góc độ của tụi mình rằng: khi bạn chọn một cuốn sách tranh cho con, thì nên cân nhắc chọn cuốn nào có hình minh hoạ mang theo "sự sống" ấy. Trẻ ở độ tuổi mầm non và tiểu học hấp thụ cái gì cũng rất mạnh, nên sách tranh mình chọn cũng sẽ ảnh hưởng đến cảm quan thẩm mỹ của con. Chúng ta nên nuôi dưỡng trong trẻ hình dung và cảm nhận thực sự về màu sắc, bởi điều đó làm tâm hồn con sinh động lên và có mối quan hệ đúng đắn với thế giới bên ngoài. 

Dưới đây, Đủng Đỉnh Đọc xin giới thiệu một vài tựa sách với tranh minh hoạ bằng màu nước tuyệt đẹp và để chừa không gian cho độc giả được "thở cùng tranh".

Cuốn "Nâu nâu thị thành, xanh xanh đồng quê" do Mo Willems sáng tác và Jon J Muth minh hoạ. Jon Muth vốn là một người có sự nhạy cảm với thiên nhiên nên bác bắt được thần thái câu chuyện trong quyển “Nâu nâu thị thành, xanh xanh đồng quê”. Bác đã đem đến rất nhiều khoảng lặng trong tranh vẽ. Những không gian mênh mông biến đổi theo từng mùa hoàn toàn phù hợp với nhịp điệu lời văn và ngay cả với yêu cầu trình bày layout của Mo Willems. Đó là một câu chuyện diễn ra từ từ, sâu lắng và mênh mang đầy cảm xúc. Ở trong đời, người ta cần những khoảng lặng như vậy.

Cuốn The Boy, the Mole, the Fox and the Horse của tác giả Charlie Mackesy: khúc hát dâng cho cuộc đời, cho tất cả sự bất định vừa đáng sợ vừa siêu việt trong nó. Tranh minh hoạ bằng mực và màu nước.

Marc Martin gợi lên phép màu của trạng thái lưng chừng này trong cuốn Dawn (Rạng đông) — một khúc hát trữ tình bằng màu nước, rực rỡ và trù phú, ca ngợi sự sống bừng tỉnh trên ngưỡng cửa giữa đêm và ngày, cuộc trò chuyện nguyên sơ giữa hành tinh sống của chúng ta và ngôi sao đang tàn lụi.