Không ngờ nhà thơ E.E.Cummings có viết truyện cổ tích.
Những câu chuyện của ông ngắn, cốt truyện đơn giản, tình tiết gọn ghẽ và nhịp nhàng, lời văn súc tích mà dạt dào cảm xúc.
Ông viết để nuôi dưỡng mối quan hệ với đứa con gái nhỏ, cũng là đứa con duy nhất của mình. Ông kết nối với con bằng thứ mà mình giỏi nhất: sáng tác truyện, kể chuyện cho con nghe.
Năm 1965, ba năm sau khi Cummings qua đời, bốn câu chuyện trong số đó: “The Elephant & the Butterfly” (Con voi và con bướm), “The Little Girl Named I” (Cô bé tên là Tôi), “The House That Ate Mosquito Pie” (Ngôi nhà ăn bánh muỗi), và “The Old Man Who Said ‘Why?’” (Ông già luôn hỏi “Tại sao?”) — được chọn lọc để cho vào tập sách mỏng có tựa đơn giản là Fairy Tales (Truyện cổ tích). Đây là sự bổ sung thú vị cho dòng sách thiếu nhi ít được biết đến của các tác giả nổi tiếng, gồm cả các tác phẩm quý giá của Mark Twain, Maya Angelou, James Joyce, Sylvia Plath, William Faulkner, Virginia Woolf, Gertrude Stein, Anne Sexton, T.S. Eliot và John Updike.
Những câu chuyện này, tuy gần với thể loại ngụ ngôn hơn là truyện cổ tích, nhưng vẫn vô cùng cuốn hút và càng thêm phần lôi cuốn nhờ những minh họa tuyệt đẹp của họa sĩ người Canada John Eaton.
Sau đây, mời bạn thưởng thức một truyện cổ tích của E.E.Cummings, đã được Đủng Đỉnh Đọc dịch ra tiếng Việt.
Voi & Bướm
Ngày xửa ngày xưa có một con voi chẳng làm gì cả ngày.
Nó sống một mình trong căn nhà nhỏ trên ngọn dốc của một con đường ngoằn ngoèo.
Từ nhà của voi, con đường ấy uốn lượn quanh co đổ xuống, xuống mãi đến một thung lũng xanh, nơi có một căn nhà nhỏ khác. Đó là nhà của một con bướm.
Một ngày nọ, con voi đang ngồi trong căn nhà nhỏ của mình, nhìn ra cửa sổ và chẳng làm gì cả (và cảm thấy rất hạnh phúc vì đó là điều nó thích nhất). Chợt nó thấy có ai đang di chuyển trên con đường ngoằn ngoèo ấy, đi lên về phía nhà nó. Nó mở to mắt và vô cùng ngạc nhiên.
“Không biết ai đang đi dọc con đường ngoằn ngoèo đến nhà mình thế nhỉ?” voi tự nhủ.
Chẳng mấy chốc nó nhận ra đó là một con bướm đang vui vẻ bay dọc theo con đường. Con voi nói:
“Ôi trời, không biết bướm có đến thăm mình không nhỉ?”
Khi con bướm bay đến gần hơn, gần hơn nữa, con voi càng lúc càng thấy hồi hộp. Con bướm bay lên bậc thềm căn nhà nhỏ và gõ cửa rất khẽ bằng đôi cánh của mình:
“Có ai ở nhà không?” nó hỏi.
Con voi vui mừng khôn xiết, nhưng vẫn im lặng.
Rồi con bướm lại gõ thêm lần nữa, lần này hơi mạnh hơn nhưng vẫn rất nhẹ nhàng, và nói:
“Có ai sống ở đây không, làm ơn cho tôi biết với?”
Con voi vẫn chẳng nói gì vì nó quá hạnh phúc để thốt thành lời.
Đến lần thứ ba thì con bướm gõ cửa, lần này khá to và hỏi:
“Có ai ở nhà không?”
Lần này con voi cất giọng run run đáp:
“Có… tôi đây.”
Con bướm ghé mắt nhìn vào cửa và nói:
“Ai đang sống trong căn nhà nhỏ này vậy?”
Con voi thò đầu ra nhìn và trả lời:
“Tôi là voi chẳng làm gì cả ngày.”
“Ồ,” con bướm nói, “tôi có thể vào nhà bạn được không?”
“Xin mời,” con voi mỉm cười đáp, vì nó rất vui. Thế là con bướm đẩy cánh cửa nhỏ bằng đôi cánh của mình và bay vào.
Ngày xửa ngày xưa lại có bảy cái cây mọc bên con đường ngoằn ngoèo ấy. Và khi con bướm đẩy cánh cửa bước vào căn nhà nhỏ của voi, một cái cây nói với cái cây khác:
“Tôi nghĩ trời sắp mưa rồi.”
“Con đường ngoằn ngoèo sẽ ướt sũng và sẽ tỏa ra một mùi thơm thật tuyệt,” một cái cây khác nói với cái cây khác.
Rồi một cái cây khác lại nói:
“Thật may cho con bướm, vì nó đang an toàn trong căn nhà nhỏ của voi nên không lo bị ướt.”
Còn cái cây nhỏ nhất thì nói:
“Tôi đã cảm thấy mưa rồi.” Và quả thật, khi con bướm và con voi đang trò chuyện trong căn nhà nhỏ của voi nơi đỉnh dốc của con đường ngoằn ngoèo, thì mưa bắt đầu rơi nhẹ nhàng khắp nơi.
Con bướm và con voi cùng nhau nhìn ra ngoài cửa sổ và cảm thấy thật an toàn, thật hạnh phúc. Con đường ngoằn ngoèo thì ướt đẫm và tỏa ra hương thơm tuyệt vời như cái cây thứ ba đã nói.
Chẳng mấy chốc trời đã tạnh mưa. Con voi nhẹ nhàng vòng tay quanh con bướm nhỏ và hỏi:
“Bạn có mến mình một chút chút không?”
Con bướm mỉm cười và nói:
“Không, mình mến bạn rất nhiều cơ.”
Con voi nói:
“Mình hạnh phúc quá. Mình nghĩ chúng ta nên cùng nhau đi dạo, vì giờ trời đã tạnh mưa và con đường ngoằn ngoèo thơm thơm dễ chịu lắm.”
Con bướm nói:
“Được thôi, nhưng chúng ta sẽ đi đâu đây?”
“Chúng mình hãy đi xuống, xuống mãi con đường ngoằn ngoèo nơi mình chưa từng đến,” con voi nói với con bướm nhỏ.
Con bướm mỉm cười và nói:
“Mình rất muốn đi cùng bạn xuống, xuống mãi con đường ngoằn ngoèo ấy. Chúng mình hãy ra khỏi cánh cửa nhỏ của bạn và cùng nhau bước xuống bậc thềm nhé?”
Thế là họ cùng nhau bước ra ngoài, và cánh tay của con voi nhẹ nhàng vòng quanh con bướm. Cái cây nhỏ nhất nói với sáu người bạn của mình:
“Tôi tin rằng con bướm mến con voi cũng nhiều như con voi mến con bướm. Điều đó khiến tôi rất hạnh phúc, vì họ sẽ luôn yêu thương nhau.”
Con voi và con bướm cùng nhau đi xuống, xuống mãi con đường ngoằn ngoèo.
Mặt trời chiếu sáng rực rỡ sau cơn mưa.
Con đường ngoằn ngoèo tỏa hương thơm ngan ngát của cỏ hoa.
Một con chim bắt đầu hót trong bụi cây, và tất cả những đám mây tan biến khỏi bầu trời. Mùa xuân tràn ngập khắp nơi.
Khi họ đến ngôi nhà của bướm, ở dưới thung lũng xanh chưa bao giờ xanh đến thế, con voi hỏi:
“Đây là nơi bạn sống sao?”
Con bướm nói:
“Vâng, đây là nơi mình sống.”
“Mình có thể vào nhà bạn không?” con voi hỏi.
“Tất nhiên rồi,” con bướm đáp. Thế là con voi nhẹ nhàng đẩy cửa bằng chiếc vòi của mình và cả hai cùng bước vào nhà của con bướm.
Rồi con voi hôn con bướm thật dịu dàng và con bướm hỏi:
“Tại sao trước đây bạn chưa từng xuống thung lũng nơi mình sống?”
Con voi trả lời:
“Vì mình chỉ ngồi không cả ngày. Nhưng bây giờ mình đã biết nhà bạn, mình sẽ đi xuống con đường ngoằn ngoèo này để gặp bạn mỗi ngày, nếu bạn cho phép. Mình có thể đến thăm bạn chứ?”
Khi đó con bướm hôn con voi và nói:
“Mình mến bạn lắm, nên xin hãy đến nhé.”
Từ đó, mỗi ngày con voi lại đi xuống con đường ngoằn ngoèo thơm ngát (băng qua bảy cái cây và chú chim đang hót trong bụi cây) để thăm người bạn nhỏ của mình – con bướm.
Và họ mãi mãi yêu thương nhau.
_______
Bối cảnh ra đời tập truyện cổ tích của E.E.Cummings:
Năm 1916, vào thời kỳ đỉnh điểm của Thế chiến I và ngay sau khi tốt nghiệp Harvard, nhà thơ E.E. Cummings (14/10/1894 – 3/9/1962) đã viết một bài thơ ca ngợi hôn nhân theo thể Epithalamion để dành tặng cho Scofield Thayer - người bạn cùng lớp và cũng là bạn thân của ông, nhân dịp Thayer kết hôn với vị hôn thê Elaine Orr. Cặp vợ chồng mới cưới chuyển đến Chicago, còn Cummings bị gọi nhập ngũ phục vụ tại Pháp, nơi ông đã trải qua vài tháng tù vì dám thể hiện những quan điểm phản chiến.
Khi trở về New York năm 1918, Thayer và Elaine đã sống ở hai căn hộ riêng biệt tại Washington Square. Người bạn cũ của Cummings, lúc này đã có vị trí ảnh hưởng trong giới văn chương, trở thành người bảo trợ cho ông, hỗ trợ thơ ca của ông và thậm chí mua cả tranh của ông; bối cảnh này khiến mối quan hệ tình ái giữa Cummings và Elaine càng trở nên đáng ngờ về mặt đạo đức, dù nhà thơ biết rõ rằng việc Thayer khăng khăng muốn tập trung vào công việc chỉ là cái cớ che giấu việc ông đã mất hứng thú với vợ. Tháng 5 năm 1919, Elaine mang thai với Cummings — điều này càng khiến mối quan hệ tay ba vốn đã mong manh trở nên rối loạn hơn.
Nhưng Cummings đã trốn tránh trách nhiệm làm cha và bỏ rơi Elaine. Thayer, dù biết rõ sự thật về huyết thống, vẫn đứng ra nuôi dưỡng bé Nancy sau khi bé chào đời ngày 20 tháng 12 năm 1919. Phải mất gần một năm, Cummings mới thay đổi thái độ. Vào tháng 10 năm 1920, khi rõ ràng Thayer và Elaine sắp ly hôn, ông nối lại quan hệ với Elaine và bắt đầu gặp gỡ con gái hằng ngày, cô bé gọi ông là Mopsy.
Năm tiếp theo, cả ba chuyển đến Paris, nhưng Elaine, với khoản trợ cấp ly hôn từ Thayer, sống thoải mái trong một căn hộ lớn, trong khi Cummings, mất đi người bảo trợ nhưng vẫn muốn giữ chút phẩm giá còn lại, phải sống cuộc đời nghèo khó điển hình của một nhà văn trong căn phòng nhỏ khiêm tốn của mình. Tuy vậy, ông quyết tâm xây dựng mối quan hệ với con gái nhỏ bằng những câu chuyện do chính ông sáng tác.
***
Nguồn tiểu sử của E.E.Cummings, Đủng Đỉnh Đọc dịch từ bài viết của trang The Marginalian.
Nguồn truyện, Đủng Đỉnh Đọc dịch từ cuốn sách bản ebook trên Internet Archive.
0 Comments